Co mówią przepisy o terminach badań z zakresu medycyny pracy?

Badania z zakresu medycyny pracy – jakie są ich rodzaje?

Badania z zakresu medycyny pracy dzielimy na wstępne, okresowe i kontrolne. Wstępne wykonuje się wtedy, gdy pracownik rozpoczyna nową pracę lub zmienia stanowisko pracy. Mają one na celu określenie czy pracownik może wykonywać określoną pracę. Następie, gdy pracownik jest już zatrudniony, to co jakiś czas przeprowadza się badania okresowe. Ich częstotliwość jest uzależniona od stanowiska pracy i stanu zdrowia pracownika. Innym rodzajem badań są badania kontrolne, które wykonuje się w sytuacji, gdy pracownik chorował i był niezdolny do pracy przez co najmniej 30 dni. W ich trakcie ustalane jest, czy pracownik może wciąż wykonywać pracę na określonym stanowisku. Istnieją też badania, które mogą być przeprowadzone jako jedyne na wniosek pracownika – badania końcowe. Jeżeli pracował on w warunkach szkodliwych dla zdrowia, a umowa o pracę uległa rozwiązaniu, to może on złożyć wniosek o badania końcowe. Pozwolą one ustalić, czy nie cierpi na chorobę zawodową.

Jakie informacje powinno zawierać badanie lekarskie?

To, jakie informacje powinno zawierać badanie z zakresu medycyny pracy, zostało szczegółowo zapisane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników z 30 maja 1996. Powinno ono zawierać dane o tym, na jakim stanowisku pracy jest zatrudniony pracownik, jaki rodzaj badania jest przeprowadzany oraz czy na jego stanowisku pracy występują szkodliwe czynniki lub czy są uciążliwe dla zdrowia warunki.

Badania z zakresu medycyny pracy – czy są konieczne?

Kodeks pracy nakłada obowiązek na pracodawców, aby poddali pracowników badaniom lekarskim. W przeciwnym razie, bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku, nie mogą dopuścić pracowników do wykonywania zawodu. Z kolei pracownik jest zobowiązany do tego, by się poddać badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym lub innym, które będą zlecone przez pracodawcę. Mówi o tym artykuł 211 z Kodeksu Pracy:

Obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich.

Jak często wykonuje się badania z zakresu medycyny pracy?

Jak już wspomnieliśmy, badania wstępne wykonuje się za każdym razem, gdy pracownik rozpoczyna pracę na nowym stanowisku pracy. Badania kontrolne wykonuje się po przebytej chorobie, trwającej dłużej niż 30 dni. A co z badaniami okresowymi? Ich częstotliwość jest uzależniona od tego, jaki rodzaj pracy wykonuje zatrudniony i jaki ma ona wpływ na jego zdrowie oraz zależy od stanu zdrowia pracownika. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 1996 roku określa, że powinno być przeprowadzane nie częściej niż co rok i nie rzadziej niż co pięć lat.

Jakie są konsekwencje braku przeprowadzonych badań z zakresu medycyny pracy?

W myśl przepisów prawa i higieny pracy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnych badań lekarskich. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować grzywną nawet do 30 000 zł. Jeszcze poważniejsze konsekwencje mogą być w sytuacji, w której doszłoby do wypadku przy pracy z udziałem osoby nieposiadającej aktualnych badań lekarskich. Może to wtedy być uznane za przyczynę zdarzenia.

Kto płaci za badania z zakresu medycyny pracy?

Koszty badania ponosi pracodawca. Powinny się one odbyć w godzinach pracy pracownika. Jeśli za badania pracownik musi zapłacić na miejscu gotówką, powinien wziąć za nie fakturę wystawioną na dane firmy pracodawcy, aby otrzymać zwrot kosztów. Jeśli pracownik musi dojechać na badania, to otrzymuje również zwrot kosztów przejazdu zgodnie z zasadami obowiązującymi przy podróżach służbowych. Aby wykonać badania z zakresu medycyny pracy, potrzebne jest skierowanie od pracodawcy. Wzór skierowania na badania lekarskie można pobrać z Internetu.