Badania profilaktyczne są nieodłącznym elementem każdego stosunku pracy. Po stronie pracodawcy spoczywa obowiązek wystawienia skierowania, zaś pracownik zobligowany jest do ich wykonania. Dotyczy to każdego rodzaju badań, tj. wstępnych, kontrolnych oraz okresowych.
Kodeks pracy narzuca na pracodawców obowiązek monitorowania stanu zdrowia swoich pracowników. Oczywiście nie chodzi tu o szczegółowe zapoznawanie się z ich schorzeniami, co byłoby niedopuszczalne. Mowa jednak o badaniach, które potwierdzają lub wykluczają zdolność pracownika do świadczenia pracy.
Każdy pracownik, który podpisuje umowę o pracę, musi posiadać aktualne orzeczenie lekarskie dotyczące przydatności do pracy na konkretnym stanowisku. Jest to bardzo ważny dokument, który wskazuje na brak przeciwwskazań do wykonywania danego zawodu. Jak długo jednak pracodawca musi przechowywać takie orzeczenie lekarskie w aktach pracownika? Czy może się go pozbyć w chwili, gdy stosunek pracy pomiędzy nimi ustanie?
Sprawność fizyczna pracowników ma kluczowe znaczenie przy wykonywaniu obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Aby pracodawca miał pewność, że zatrudnione przez niego osoby nie mają przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na danym stanowisku, kieruje on swoich pracowników na badania wstępne i okresowe. W większości ich przeprowadzenie jest konieczne i wynika z przepisów prawnych. I o ile osoby zatrudnione na umowie o pracę, nie mają wątpliwości co do obowiązku wykonania badań, o tyle problem pojawia się wśród tych, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą. Czy przedsiębiorcy są zobowiązani do wykonywania badań z zakresu medycyny pracy? O tym przeczytasz w dalszej części artykułu.
Zgodnie z obowiązującym w Polsce kodeksem pracy, pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie zatrudnianych pracowników poprzez zagwarantowanie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Do tych działań zalicza się m.in. kierowanie pracowników na profilaktyczne badania lekarskie do lekarzy medycyny pracy. Znów na pracowniku ciąży obowiązek uczestniczenia we wstępnych, okresowych i kontrolnych badań wraz ze stosowaniem się do przekazanych w ich trakcie zaleceń. Badania okresowe należy wykonywać cyklicznie, zgodnie z częstotliwościami przewidzianymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 listopada 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy. Na skutek pandemii COVID-19 wiele zasad uległo jednak zmianie. Jak obecnie wygląda kwestia badań medycyny pracy? Czy są one konieczne, a jeśli tak – w jaki sposób należy je wykonywać?
W przedsiębiorstwach zatrudnia się bardzo różne osoby. Czasami są to ludzie w pełni zdrowi, tacy, którym nie dokuczają żadne dolegliwości. Zdarza się jednak również, że pracodawca decyduje się zatrudnić osobę z orzeczeniem o niepełnosprawności. Musi on wtedy upewnić się, jakie przepisy obowiązują go podczas podpisywania umowy właśnie z taką osobą. Jak wygląda w tym kontekście kwestia związana z badaniami, jakie trzeba wykonać przed podjęciem pracy?
Lekarz medycyny pracy ma obowiązek ocenić stan zdrowia pacjenta i wystawić opinię orzeczniczą. Dodatkowo musi wykryć zagrożenie zdrowotne, które może stwarzać konkretne miejsce i stanowisko pracy. Po przeprowadzonych badaniach wydaje więc zaświadczenia o zdolności do wykonywania zawodu i braku przeciwwskazań bądź wręcz zakazuje i wystawia dokument.
W myśl Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, powinny być one wykonywane w określonych sytuacjach i terminach. Badania z zakresu medycyny pracy mają na celu ustalenie, czy pracownik może wykonywać określony zawód, a także służą ochronie zdrowia i bezpieczeństwa wykonującego dany zawód. Jak często należy je wykonywać? I jakie w ogóle istnieją rodzaje badań z zakresu medycyny pracy?
Podejmując się pracy w nowym zakładzie, pracownik musi dopełnić kilku niezbędnych formalności. Jedną z ważniejszych kwestii jest odbycie szkolenia BHP i podpisanie umowy czy innych dokumentów. Istotne jest jednak również to, że nowo przyjęty pracownik nie może podjąć się pracy, jeśli jego stan zdrowia na to nie pozwala. Właśnie dlatego kluczowe jest to, by lekarz medycyny pracy wydał stosowny dokument, który potwierdzi taką zdolność. W tym celu pracownik musi udać się na badania wstępne do pracy. Kto na nie kieruje i kto pokrywa koszty związane z ich wykonaniem?
Lekarz medycyny pracy przeprowadza badania, których celem jest określenie, czy dana osoba może wykonywać pracę na określonym stanowisku w warunkach opisanych w skierowaniu od potencjalnego pracodawcy, czyli potwierdza brak przeciwwskazań do zatrudnienia lub stwierdza ich istnienie. Zadaniem medycyny pracy jest ochrona zdrowia pracowników przed wpływem szkodliwych czynników środowiskowych. Specjalność ta zajmuje się również diagnozowaniem i leczeniem chorób zawodowych. Na wizytę do lekarza medycyny pracy musi wybrać się każdy bez względu na rodzaj wykonywanej pracy. Poniżej odpowiadamy na pytanie o jej przebieg.
